Wielkopolski Wydział Zamiejscowy Prokuratury Krajowej w Poznaniu 27 lutego 2019 roku skierował do Sądu Okręgowego w Poznaniu akt oskarżenia przeciwko obywatelowi Estonii - Svenowi S. oraz przeciwko 9 innym współdziałającym z nim osobom. Są oni oskarżeni m.in. o posługiwanie się fikcyjnymi tytułami wykonawczymi w postaci wyroków Niezależnego Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego Binar z siedzibą w Warszawie i wyłudzenie ponad 23 milionów złotych ze spółek handlowych.

Fałszywa klauzula wykonalności

W toku postępowania prokuratorzy ustalili, że w lutym 2015 roku spółce Petro Invest Plus S.A. doręczone zostało postanowienie wydane przez Sąd Okręgowy w Poznaniu o nadaniu klauzuli wykonalności orzeczeniu Niezależnego Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego Binar z siedzibą w Warszawie. Czynności egzekucyjne na tej podstawie podejmował komornik przy Sądzie Rejonowym w Śremie. Wierzycielem miała być estońska spółka o nazwie Andvens lnvest OU z siedzibą w Tallinie, z którą Petro Invest Plus S.A. nigdy nie wchodziła w kooperację.

Wyroki Sadów Arbitrażowych

Jak ustalili prokuratorzy w pierwszym kwartale 2015 roku  na terenie kraju, odnotowano szereg podobnych spraw zgłaszanych przez przedstawicieli różnych spółek, a dotyczących dokonania lub usiłowaniu dokonania na ich szkodę przestępstw związanych z przejęciem środków pieniężnych w wyniku skierowania do komorników tytułów wykonawczych w postaci wyroków Niezależnego Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego Binar z siedzibą w Warszawie albo Niezależnego Sądu Arbitrażowego w Rydze. Na tej podstawie inicjowano postępowania egzekucyjne, w których wierzycielami były praktycznie zawsze te same powtarzające się trzy spółki estońskie. W toku postępowania ustalono, że były one kontrolowane przez tą samą osobę – obywatela Estonii Svena S., do którego należał również Sąd Arbitrażowy Binar z siedzibą w Warszawie.

Wyłudzili ponad 23 miliony złotych z 11 spółek

Prokuratorzy ustalili, iż sprawcy w okresie od grudnia 2013 roku do września 2016 roku podejmowali działania wobec 57 zarejestrowanych w różnych częściach kraju spółek, których głównym przedmiotem działalności był przeważnie obrót produktami paliwowymi lub elektroniką. Oskarżeni skierowali za pośrednictwem wybranych kancelarii komorniczych (lub dopiero zamierzali skierować) do wykonania w drodze egzekucji, tytuły wykonawcze w postaci fikcyjnych, podrobionych wyroków sądów polubownych – Stałego Niezależnego Międzynarodowego Sądu Arbitrażowego BINAR z siedzibą w Warszawie oraz Niezależnego Sądu Arbitrażowego w Rydze dotyczących nieistniejących w rzeczywistości wierzytelności. Działaniom tym towarzyszyły zabiegi mające na celu ukrycie osiągniętych tą drogą dochodów, do czego wykorzystywano m.in. spółkę zarejestrowaną na terenie Finlandii oraz kontrolowany przez jednego z oskarżonych, podmiot krajowy mający status instytucji płatniczej w rozumieniu prawa bankowego. Łącznie w wyniku tych działań dwóch głównych pomysłodawców tego procederu – obywatel Estonii Sven S. oraz Gerard M., zdołało wyprowadzić w okresie od 5 sierpnia 2014 r. do końca lutego 2015 r., kwotę w łącznej wysokości ponad 23 miliony złotych z 11 spółek.

Kierowali wnioski do komornika     

Sprawcy przed skierowaniem wniosku do wybranego komornika – na podstawie podrobionych dokumentów – w tym podrobionej umowy o zapis na sąd polubowny uzyskiwali z właściwego sądu okręgowego postanowienie o uznaniu wyroku sądu arbitrażowego i nadaniu mu klauzuli wykonalności. Dokument ten przesyłany był następnie do kancelarii komorniczej w celu prowadzenia postępowania egzekucyjnego, po czym środki uzyskane w wyniku działań komorniczych przesyłano na wskazane komornikowi rachunki należące do spółki – instytucji płatniczej, kontrolowanej przez jednego ze sprawców skąd wypłacano je w gotówce . albo Następnie też środki te przekazywano na rachunek spółki zarejestrowanej w Helsinkach na żonę drugiego z głównych oskarżonych.

Dokonywali zastawu rejestrowego

W toku postępowania prokuratorzy ustalili, że sprawcy stosowali mechanizm mający na celu wyprzedzenie działań egzekucyjnych organów skarbowych. Polegał on na podejmowaniu działań blokujących organom podatkowym możliwość przeprowadzenia postępowania egzekucyjnego i rozdysponowania wcześniej zabezpieczonych kwot na poczet należnych zobowiązań z tytułu podatku od towarów i usług, poprzez uruchomienie egzekucji komorniczej na rzecz rzekomych wierzycieli – spółek estońskich. Sprawcy w większości wypadków „zabezpieczali” dodatkowo swoje wierzytelności poprzez ustanowienie zastawu rejestrowego na wierzytelności pieniężnej, które miały pierwszeństwo w egzekucji. Po dokonaniu wpisu w rejestrze zastawów przekazywano następnie komornikom, jako tytuł wykonawczy, wyrok sądu arbitrażowego wraz z postanowieniem sądu powszechnego o nadaniu klauzuli wykonalności.

Następnie zamrożone na rachunkach poszczególnych spółek środki pieniężne były wypłacane (bez informowania o tym organów skarbowych) komornikom sądów powszechnych dysponujących wykonalnym już tytułem egzekucyjnym w postaci np. wskazanych wyroków sądów polubownych. Lukę tą w części zlikwidowała dopiero zmiana art. 773 k.p.c. jaka miała miejsce w z dniem 8.09.2016 r. a więc już po zakończeniu przez sprawców swojej działalności.

Wirtualne biura

W toku postępowania prokuratorzy ustalili, że rzekomi estońscy wierzyciele we wszelkiej korespondencji kierowanej do polskich sądów lub komorników podawali jako adresy do korespondencji siedziby biur wirtualnych (zlokalizowanych w Poznaniu, Warszawie i Gdańsku), które w rzeczywistości należały do tej samej międzynarodowej sieci i w praktyce świadczyły wyłącznie usługi związane z udostępnianiem adresów dla doręczeń w atrakcyjnych lokalizacjach kojarzonych zazwyczaj z centrami biznesowymi. Usługi te polegały w rzeczywistości jedynie na przekierowywaniu nadchodzącej dla tych pomiotów korespondencji poprzez jej skanowanie i wysyłanie przez personel tych biur na podane adresy mailowe. Inną formą świadczonej usługi było także wysyłanie korespondencji w imieniu estońskich podmiotów m.in. do wskazanych kancelarii komorniczych, na podstawie poleceń jakie usługobiorca przekazywał do biura wirtualnego drogą mailową. W praktyce umożliwiało to sprawcom odbiór i wysyłanie znacznej ilości korespondencji bez osobistego angażowania się lub narażania na zatrzymanie przez organy ścigania oraz na korzystanie przez jedną osobę z wielu lokalizacji i kierowanie wieloma usługobiorcami jednocześnie.

Ponadto sprawcy w celu uwiarygodnienia działalności Sądu Arbitrażowego Binar, założyli na terenie Estonii, za pośrednictwem jednego z lokalnych providerów internetowych stronę internetową dla Sądu Binar, na której dostępny był m.in. regulamin tego sądu w polskiej wersji językowej. Domena o nazwie binararbitration.pl zarejestrowana została za pośrednictwem providera internetowego mającego siedzibę w Estonii.

Zakres zarzutów

W trakcie prowadzonego postępowania przygotowawczego dokonano zatrzymania trzech głównych oskarżonych oraz siedmiu innych wspomagających ich osób (w tym jednej osoby na terenie Estonii). Wśród oskarżonych znalazła się m.in. osoba zatrudniona w jednym z banków, od której główni sprawcy uzyskiwali informacje na temat spółek, które mogły być przedmiotem podejmowanych przez nich działań. W kręgu ich zainteresowania pozostawały bowiem wyłącznie podmioty prowadzące działalność w zakresie obrotu produktami wrażliwymi – to jest paliwami lub elektroniką, wobec których stosowne były przez administrację skarbową środki zabezpieczające wykonanie decyzji podatkowych z uwagi na stwierdzone u nich zaległości podatkowe. Gwarantowało to w wielu przypadkach, iż podmioty te, mimo utraty środków finansowych, z uwagi na zaangażowanie w zorganizowaną (podatkową) działalność przestępczą nie będą składały organom ścigania żadnych zawiadomień.

Jednym z oskarżonych jest radca prawny, którego główni sprawcy zaangażowali do pomocy w sprawach wymagających fachowej wiedzy prawniczej lub do opracowywania bardziej skomplikowanych pism procesowych, wykorzystywanych np. w zainicjowanych przez nich postępowaniach upadłościowych.

Oskarżonym zarzuca się popełnienie przestępstw m.in. z art. 286 par. 1 kodeksu karnego. w zw. z art. 294 par. 1 k.k. i z art. 270 par. 1 k.k. oraz o czyny z art. 299 par. 1 k.k.

W toku postępowania prokuratorzy zabezpieczyli na poczet grożących oskarżonym kar i roszczeń o charakterze majątkowym m.in. 5 wartościowych samochodów oraz 10 atrakcyjnych nieruchomości położonych na terenie Warszawy.

Międzynarodowy charakter postępowania

Postępowanie od początku miało charakter międzynarodowy albowiem w sprawie występowali cudzoziemcy na stałe zamieszkali poza terytorium RP, a część czynów dotyczących etapu prania brudnych pieniędzy pochodzących z odnotowanych oszustw miała miejsce na terenie Estonii i Finlandii. Z uwagi na konieczność zrealizowania znacznej liczby czynności dowodowych na terenie Estonii doszło m.in. do nawiązania ścisłej współpracy z Prokuraturą Generalną Republiki Estonii oraz z organami ścigania Finlandii, które przekazały istotne dla sprawy materiały dowodowe.

Oskarżonym  za oszustwa co do mienia w znacznych rozmiarach grozi kara do 10 lat pozbawienia wolności.

Źródło: PK