Wiadomości

Wnioski po konferencji MF nt. szarej strefy

7 kwietnia w siedzibie Ministerstwa Finansów odbyła się konferencja  „Przeciwdziałanie szarej strefie – wspólne działania dla rozwoju Polski” organizowana przez Inicjatywę Sekretarza Generalnego ONZ Global Compact w Polsce.

Podczas konferencji został zainaugurowany Raport „Przeciwdziałanie szarej strefie w Polsce”. Poniżej przedstawiamy najważniejsze wnioski z publikacji.

  • Szara strefa w Polsce rozwijała się do tej pory prężnie i stanowi poważny hamulec rozwojowy polskiej gospodarki – jednocześnie znaczący rezerwuar możliwych do odzyskania środków budżetowych
  • W 2014 r. szara strefa w Polsce stanowiła aż 12,4% PKB tj. 214 mld złotych
  • Eliminowanie nadużyć wiąże się z automatycznie ze wzrostem dochodów sektora finansów publicznych – tylko z tytułu samych podatków CIT i VAT wyniósłby w 2014 r. co najmniej 40,3 mld złotych
  • Szara Strefa oraz wyłudzenia VAT odpowiadały w Polsce za ponad 90% luki VAT
  • Z analiz branżowych:
  • Szara strefa i wyłudzenia na rynku paliw są szczególnie duże, przekraczając 18,3% i przynajmniej 4 mld złotych.
  • Rynek zakładów wzajemnych i gier hazardowych, obliczany na 5,3 mld PLN prowadzony jest przez operatorów wśród których tylko 9% ma pozwolenie MF. Potencjalny wzrost dochodów z podatków nałożonych na internetowych operatorów offshore szacowany jest na 300 mln PLN
  • Szara strefa na rynku tytoniowym sięgnęła co najmniej 24% rynku
  • Szacowana strata budżetu na rynku spirytusowym to ok. 2,26 mld PLN z akcyzy i 0,8 mld PLN z VAT
  • Szacowany wzrost płatności kartami płatniczymi o 100% mógłby zwiększyć dochody budżetu o przynajmniej 0,4%, a wyeliminowanie szarej strefy zw. z płatnościami gotówkowymi zwiększyłoby dochody państwa z VAT i CIT o najmniej 34,1 mld złotych

– Wydarzenia z ostatnich dni pokazują, że zagadnienia szarej strefy nie są problemem wymyślonym, ale zagadnieniem realnym i ważkim, szczególnie dla Ministerstwa Finansów – powiedział Minister Finansów Paweł Szałamacha, otwierając konferencję Global Compact i MF. Wskazał, że według szacunków przygotowanych przez różne instytucje szara strefa w Polsce może wynosić od 12% PKB do nawet blisko 24%. – To pokazuje, o jakich pieniądzach mówimy i jak przesunięcie nawet kliku procent do „białej strefy” pozytywnie wpłynie na naszą gospodarkę – ocenił.

– Przeciwdziałanie szarej strefie jest kluczowe dla poprawy stabilności i bezpieczeństwa Państwa. Im więcej szarej strefy, tym więcej korupcji, zaburzonej konkurencyjności 

i zorganizowanych grup przestępczych, które z premedytacją wykorzystują niedociągnięcia legislacyjne czy słabość egzekucji prawa przez organy ścigania i wymiar sprawiedliwości –podkreślił, Kamil Wyszkowski, Dyrektor Global Compact Poland.

Resort finansów już w tym roku planuje wdrożenie wszechstronnej strategii walki z szarą strefą. Zwalczanie luki podatkowej w zakresie podatku VAT i akcyzy oraz badanie cen transferowych, „odsysanie” polskich firm z zysku poprzez korporacje międzynarodowe, szeroko rozumiana agresywna polityka optymalizacji podatkowej prowadzona przez te firmy – to pierwszorzędne cele, poprzez realizację, których Ministerstwo ma zamiar przeciwdziałać szarej strefie w Polsce. Będą to zmiany ustawowe oraz zaktywizowane działania operacyjne.

– Zmiany powinny być przyjazne dla przedsiębiorcy, a państwo nie powinno się kojarzyć z tworem wrogim – stwierdził Wiceminister Rozwoju Jerzy Kwieciński. Mają temu służyć m.in. Plan na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (zawierająca takie inicjatywy jak cashless and paperless Poland, walka z ‘Polską resortową’ i ‘silosowością’ programów rządowych) oraz Konstytucja Biznesu.– Rządowa strategia zwalczania szarej strefy będzie nosiła proaktywny charakter– zapowiedział z kolei Wiceminister Finansów Wiesław Jasiński. – Będzie ona aktywnie się zmieniać i się rozwijać. Najpierw trzeba odrzucić założenie, że rynek sam się ureguluje – dodał.

Autorem analiz szczegółowych raportu jest firma doradcza EY.– Kluczowe są bolączki sektorowe branż takich jak: tytoniowa, hazardowa, paliwowa czy spirytusowa. Przykładowo, pomimo zwiększania podatku akcyzowego, od 2013 roku wpływy z tytułu akcyzy od wyrobów tytoniowychmaleją, przy braku spadku konsumpcji. Szara strefa w tej branży w 2015 r. osiągnęła rozmiar odpowiadający co najmniej 24,0% całkowitego wolumenu spożycia wyrobów tytoniowych – powiedział dr Marek Rozkrut, Partner i Główny Ekonomista EY, zwracając uwagę na potrzebę wprowadzania różnych komplementarnych rozwiązań ograniczających to niekorzystne dla gospodarki zjawisko. Podkreślił także wagę inicjatywy UN Global Compact, zwracając uwagę na jej wyjątkowość i kompleksowość – To najszerszy program, który dotyka szarej strefy i problemu korupcji w Polsce – podsumował.

Z kolei Zbigniew Liptak, lider Zespołu Doradztwa Regulacyjnego EY, przypomniał sukcesy odnoszone w walce z szarą strefą i wyłudzeniami podatkowymi, które pokazują, że można skutecznie walczyć z tymi zjawiskami. – W odpowiedzi na zidentyfikowane nieprawidłowości w obrocie stalą, w szczególności prętami stalowymi, ustawodawca wprowadził do krajowego systemu prawnego mechanizm odwróconego obciążenia VAT. Zgodnie z wyliczeniami EY, efekty wprowadzonych zmian to wzrost wartości legalnej produkcji prętów zbrojeniowych oraz wzrost tzw. zużycia jawnego tych wyrobów, co potwierdzają także dane Ministerstwa Finansów wskazujące na pozytywne efekty wprowadzenia regulacji, a w szczególności zwiększenie PKB nawet o 0,11%. Trzeba wykonać więc kolejny krok i m.in. trzeba rozprawić się z plagą wyłudzeń VAT w branży paliwowej, z szarą strefą w branży tytoniowej i spirytusowej. Trzeba także zadbać, o skuteczne prawo na rynku zakładów bukmacherskich i automatów o niskich wygranych  –powiedział.

Biznes liczy na to, że jego głos zostanie przez rząd polski usłyszany. Przedstawiciele branż zagrożonych szarą strefą zgłaszają postulaty, których realizacja ma na celu optymalizacjępolskiego ustawodawstwa oraz usprawnienie działań służb państwowych. Jak dotąd sytuacja pozostaje niepokojąca.

– Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego szacuje, że w roku 2015 z tytułu przestępczości gospodarczej w obrocie paliwami do budżetu państwa nie wpłynęło przynajmniej 10 miliardów złotych. Wg informacji Ministerstwa Finansów w 2015 kontrola skarbowa wykryła wyłudzenia VAT w obrocie paliwami na kwotę ponad 7 miliardów złotych – oświadczył Leszek Wieciech, Prezes – Dyrektor Generalny POPiHN.

Nie lepsza jestsytuacja w branży tytoniowej. Około 25% produktów to produktu nielegalne.Nie jest to już szara strefa lecz czarna strefa, bezczelny handel nielegalnymi produktami –Andrzej Kornatowski z British American Tobacco skomentował wyniki Raportu „Przeciwdziałanie Szarej Strefie w Polsce” – To tak jakby co 4 samochód na drogach Polski byłby kradzionyPrzemysław Dolski z Philip Morris International dodał, że główną przyczyną ogromnego rozrostu szarej strefy wyrobów akcyzowych są duże różnice w poziomie ich opodatkowania w Polsce i w krajach sąsiednich. Taka sytuacja napędza nielegalny handel produktami tytoniowymi – zarówno przemyt, jak i ich podrabianie.

Leszek Wiwała, Prezes Polskiego Związku Polskiego Przemysłu Spirytusowegopotwierdził negatywną tendencję również w jego branży. Szara strefa w sektorze alkoholi mocnych zmniejsza dochody Państwa z tytułu utraconych podatków o co najmniej 1,6 mld zł rocznie, szkodzi również uczciwie działającym przedsiębiorcom. Trudno precyzyjnie określić skalę nieprawidłowości, szacuje się, że nierejestrowane spożycie wynosi od 16% do 33% legalnego rynku. W ostatnich kilku latach obserwuje się znaczący wzrost importu skażonego alkoholu, m.in. z Węgier. Problem szarej strefy jest związany głównie z odkażaniem alkoholi technicznych, wysokim obciążeniem akcyzą wyrobów spirytusowych, brakiem koordynacji działań służb oraz umarzaniem spraw lub zbyt łagodnym orzecznictwem. Zaadresowanie tych obszarów pozwoli zmniejszyć skalę zjawiska, tym samym zwiększyć dochody budżetu państwa oraz zredukować zagrożenie dla zdrowia obywateli.

W prezentacji raportu wzięli także udział przedstawiciele branży hazardowej. – Obecne uwarunkowania, zarówno prawne, jak i organizacyjne można natychmiast wykorzystać do walki z szarą strefą na rynku zakładów wzajemnych – podkreślał w trakcie konferencjiGrzegorz Sołtysiński, Członek Zarządu Totalizatora Sportowego. Dodając, że podjęte powinny być działania nie tylko edukacyjno-informacyjne dla graczy, ale także te związane z blokowaniem numerów IP nielegalnych operatorów, czy zwiększeniem kontroli płatności w stosunku do nich za pośrednictwem polskich podmiotów. – Oczywiście powyższe działania, bez przywrócenia konkurencyjności rynku zakładów wzajemnych, nie zlikwidowałyby zjawiska szarej strefy w pełni. W tym miejscu wymagane byłyby zmiany regulacji określających zasady funkcjonowania owego rynku – dodał Grzegorz Sołtysiński. Przedstawiciel Totalizatora Sportowego zaznaczył także, że bez stworzenia substytutu usługi Automatów o niskich wygranych, np. loterii pieniężnych w postaci zdematerializowanej, nie widzi możliwości podjęcia skutecznej walki z szarą strefą w tym obszarze.

Konferencja odbyła się w ramach Programu Global Compact Poland „Przeciwdziałanie Szarej Strefie 2014 – 2020”. Głównymi partnerami branżowymi w Programie są Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego oraz Totalizator Sportowy, partnerzy wspierający to Związek Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy, British American Tobacco Polska, Philip Morris International Polska, Visa Europe i Business Centre Club. Badanie na zlecenie Global Compact Poland przeprowadziła firma doradcza EY.

Cały raport dostępny jest tutaj: http://ungc.org.pl/strefa-wiedzy/raport-przeciwdzialanie-szarej-strefie-polsce/

WIĘCEJ: czytaj w majopwym wydaniu miesięcznika „Paliwa Płynne”

 Jeżeli zależy ci na kwestiach bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju, odwiedź XXIII Międzynarodowe Targi STACJA PALIW 2016, 11-13 maja 2016 r. w EXPO XXI w Warszawie

(opr.zp)

Wróć