O tym, w jaki sposób firmy mogą odnosić sukcesy, a jednocześnie dbać o prawa człowieka oraz o środowisko, a także o zmianach, jakie czekają branżę paliw, rozmawiamy z Kamilem Wyszkowskim, Przedstawicielem Krajowym i Dyrektorem Wykonawczym UN Global Compact Network Poland.

Proszę opowiedzieć, czym zajmuje się United Nations Global Compact.

UN Global Compact (UNGC) to największa na świecie inicjatywa zrzeszająca biznes działający na rzecz zrównoważonego rozwoju. Naszą misją jest mobilizowanie globalnego ruchu zrównoważonych firm i interesariuszy do podjęcia działań na rzecz ludzi i środowiska. Poprzez współpracę z rządami, organizacjami międzynarodowymi, przedsiębiorstwami i instytucjami prowadzimy szereg działań, bo chcemy stać się katalizatorem zmian przybliżających nas do osiągnięcia globalnych Celów Zrównoważonego Rozwoju.

UNGC wypracowało Dziesięć Zasad, które powinny być normą postępowania we wszystkich firmach, które chcą odnieść sukces z poszanowaniem praw człowieka oraz dbałością o środowisko.

Dziesięć Zasad UNGC (The Ten Principles of the UNGC) dotyczy czterech najważniejszych obszarów: przestrzegania praw człowieka, standardów pracy oraz działania na rzecz ochrony środowiska i przeciwdziałania korupcji. Włączając Dziesięć Zasad UNCG do swoich strategii, polityk i procedur, firmy nie tylko wypełniają swoje podstawowe obowiązki wobec ludzi i planety, ale także przygotowują grunt pod długotrwały sukces. Zasady UNGC współgrają z 17 Celami Zrównoważonego Rozwoju.

Dziesiąta Zasada to przeciwdziałanie korupcji we wszystkich formach, w tym wymuszeniom i łapówkarstwu. Jako UNGC prowadzicie również działania na rzecz ograniczenia szarej strefy. Na czym one polegają?

10 zasada UNGC przyświeca wszystkim działaniom prowadzonym w ramach Anti-Corruption Programme, którego częścią jest realizowany od 2014 r. projekt „Przeciwdziałanie szarej strefie”. We współpracy z administracją rządową, w tym szczególnie z Ministerstwem Finansów i Krajową Administracją Skarbową oraz przedstawicielami odpowiedzialnego biznesu, pochylamy się nad możliwymi rozwiązaniami, które jednocześnie nie uderzałyby w legalnie działające firmy i efektywnie doprowadzały do ograniczenia aktywności tych nielegalnych. Propozycje rozwiązań wypracowujemy poprzez wewnętrzne spotkania przedstawicieli każdego sektora oraz nasz coroczny raport zawierający aktualne szacunki szarej strefy.

W 2022 r. wydaliście Państwo raport „Zrównoważony Transport – droga do neutralności klimatycznej”. Jakie są główne wnioski? Jak dążenie do dekarbonizacji sektora transportowego i rozpowszechnienia niskoemisyjnego transportu wpłynie według Pana na branżę paliwową w Polsce?

Transport pochłania ok. 1/3 całej energii końcowej w krajach UE. W większości bazuje on na paliwach wytwarzanych z ropy naftowej, których zasoby są ograniczone. Wykorzystanie tych paliw ma jednak inne konsekwencje. Ich spalanie negatywnie oddziałuje na środowisko naturalne i zdrowie człowieka. Niestety statystyki, przygotowywane przez Międzynarodową Agencję Energii (IEA) wskazują, że przynajmniej przez kolejne 5 lat globalny popyt na ropę naftową będzie rósł. Może to budzić uzasadnione obawy ze względu na coraz trudniejsze do przewidzenia koszty produkcji i transportu surowca, który wciąż pozostaje kluczowy dla międzynarodowej gospodarki. Według danych, globalnie ok. 57% popytu na ropę pochodzi z transportu, co przekłada się na 24% bezpośrednich emisji CO2 z transportu. W Polsce ten odsetek jest nieco mniejszy, ale również znaczący, gdyż wynosi 20,4% wszystkich emisji CO2. Naprzeciw tym wyzwaniom wychodzą rozwiązania technologiczne. Widzimy, że coraz większy udział w rynku zyskują pojazdy hybrydowe czy „elektryki”, a rynek przygląda się również rozwiązaniom, takim jak pojazdy zasilane ogniwami paliwowymi. Szczególnym przypadkiem jest transformacja komunikacji miejskiej, a w szczególności miejskich autobusów, gdzie źródłem energii, obok paliw tradycyjnych, stają się przejściowe paliwa gazowe (CNG, LNG, biometan), a także autobusy elektryczne. Transport miejski to jednak tylko element układanki, na której opiera się cała globalna gospodarka i od której, w kontekście postępów dekarbonizacyjnych, będzie również zależał sukces w walce ze zmianą klimatu. W raporcie wskazaliśmy zresztą jasne wskazówki, co należy zrobić i na co zwrócić większą uwagę. Musimy też rozwijać dostępność stacji ładowania samochodów elektrycznych, tak aby popyt na pojazdy był skoordynowany z rozwojem sieci ładowania. Tutaj na szczęście czynimy znaczne postępy. Tak jak wspomniałem wcześniej, popyt na ropę naftową utrzymuje się od lat na podobnym poziomie. Warto jednak zwrócić uwagę, że w 2023 r. na całym świecie zainwestowanych zostanie około 2,8 biliona dolarów w energię, z czego ponad 1,7 biliona dolarów zostanie przeznaczone na czyste technologie, a tylko nieco ponad 1 bilion dolarów zostanie przeznaczone na węgiel, gaz i ropę naftową. Widać zatem globalną zmianę myślenia, która musi dotknąć też Polski. Firmy mogą zatem biernie przyglądać się transformacji lub zacząć spoglądać na swoje branże w perspektywie 2050 r. i wyznaczonego celu net-zero, a więc budować swoją odporność na zmianę i podejmować decyzje, które przyspieszą ich wewnętrzną transformację w kierunku nowych rodzajów paliw i źródeł energii.

UNGC wspiera firmy w budowaniu i rozwijaniu zrównoważonego biznesu. W jaki sposób z Państwa wiedzy i doświadczenia mogą skorzystać – zarówno mniejsze, jak i sieciowe – stacje paliw?

Nasze działania kierujemy zarówno do dużych, jak i średnich oraz małych podmiotów, które często znajdują się w łańcuchu wartości największych przedsiębiorstw. Nasze działania są zatem zdywersyfikowane. Ci wielcy mają już bowiem pewien zasób wiedzy, którym często i chętnie dzielą się z innymi podmiotami działającymi w ramach UNGC w Polsce. To wymiana wiedzy i postawienie na praktyczny aspekt jej wdrażania w środowisku biznesowym stanowią o sile firm, które dołączają do UNGC. Zresztą z naszych wewnętrznych badań wynika, iż firmy dołączające do UNGC i wdrażające polityki oparte o 10 zasad UNGC, czy Cele Zrównoważonego Rozwoju, realizują zrównoważone polityki lepiej i z korzyścią dla pracowników. Stacje paliw mogą zatem skorzystać z wiedzy dotyczącej transformacji sektora energetycznego i paliwowego, a także doświadczenia członków UNGC, którzy są największymi potentatami branży, a co za tym idzie mogą tworzyć nowe strategie inwestycyjne, wspierające zastosowanie paliw alternatywnych i innych źródeł energii do zasilania pojazdów, co pozwoli im budować z wyprzedzeniem przewagi konkurencyjne na transformującym się rynku. Dodatkowo, prowadzone w ramach UN Global Compact warsztaty, zarówno na poziomie globalnym, jak i krajowym, pozwalają podmiotom przygotowywać się do obowiązkowego raportowania na kanwie dyrektywy CSRD, która stawia przed blisko 4000 podmiotów w Polsce obowiązek raportowania kwestii środowiskowych, społecznych i zarządczych.

Wywiad ukazał się w wydaniu 5/2023 magazynu "Paliwa Płynne"