Na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o Centralnej Bazie Rachunków (projekt z dnia 14 grudnia 2016, nr z wykazu UD 28, https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12293403)
Projekt został przedłożony przez Ministra Rozwoju i Finansów.

Ustawa wprowadza Centralną Bazę Rachunków prowadzoną przez ministra właściwego ds. finansów publicznych.
W uzasadnieniu do projektu czytamy, iż: „ Podstawowym celem projektowanej ustawy.. jest ułatwienie lokalizowania składników majątkowych pochodzących z przestępstwa. Ponadto jej zadaniem jest także umożliwienie szybkiego uzyskania przez komorników sądów i organy egzekucyjne pełnej informacji o potencjalnych miejscach przechowywania przez dłużników wartości majątkowych”.

Projekt stanowi kolejny akt "uszczelniający", który przede wszystkim ma ułatwić lokalizowanie składników majątkowych pochodzących z przestępstw, jak również wprowadza "ewidencję" rachunków dłużników dla usprawnienia postępowań egzekucyjnych. Przez termin „rachunek” ustawodawca rozumie większość form przechowywania środków pieniężnych - w tym waluty wirtualnej – co stanowi nowość w polskim systemie prawnym.

Ustawa definiuje „walutę wirtualną” jako zbywalne prawo majątkowe, którego przedmiotem jest cyfrowa reprezentacja wartości, posiadająca swój ekwiwalent w środku płatniczym, traktowana jako środek wymiany i jednostka rozrachunkowa, nieposiadające statusu legalnego środka płatniczego i niebędące pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych, które może być przekazywane, przechowywane lub sprzedawane za środki płatnicze drogą elektroniczną.

Założenia projektu ustawy swym zakresem obejmują: rachunki płatnicze, rachunki bankowe, rachunki w kasie oszczędnościowo-kredytowej, rachunki papierów wartościowych, dane transakcji oraz uczestników funduszy inwestycyjnych, indywidulne konta emerytalne (IKE) i indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), umowy ubezpieczenia – w szczególności ubezpieczenia na życie, umowy o udostępnieniu skrytki sejfowej, produkty lub usługi umożliwiające dostęp do walut wirtualnych.

Obowiązek informacyjny przewidziany w ustawie dla tzw. instytucji zobowiązanych realizują podmioty świadczące szeroko pojęte usługi finansowe: banki, instytucje kredytowe, kasy oszczędnościowo-kredytowe, dostawcy usług płatniczych, firmy inwestycyjne i banki powiernicze, zakłady ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne, fundusze i towarzystwa emerytalne, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A., NBP, podmioty oferujące dostęp do walut wirtualnych.
Regulacja zakłada gromadzenie pełnych danych dotyczących rachunków oraz szczegółowe dane identyfikacyjne osób „przypisanych” do danego rachunku.

W Centralnej Bazie Rachunków co do zasady mają być gromadzonej jedynie dane umożliwiające ustalenie właściciela rachunku, jego rzeczywistego beneficjenta lub ich pełnomocników.
W ramach CBR nie będą gromadzone dane dotyczące rejestru transakcji na poszczególnych rachunkach.
Ustawodawca planuje wprowadzić dość dotkliwe kary pieniężne oraz sankcje karne dla Instytucji zobowiązanych do stosowania przepisów ustawy oraz osób ukrywających informacje o rachunkach.
Projekt ustawy zakłada 2 dość odległe terminy wejścia w życie poszczególnych regulacji: 26 oraz 38 miesięcy od dnia ogłoszenia przedłożonej ustawy.

oprac. adw. N.Lenkiewicz