Do Polskiej Izby Paliw Płynnych docierają sygnały od właścicieli stacji paliw, o niepokojącej praktyce stosowanej przez Urząd Regulacji Energetyki, a polegającej na nakładaniu na koncesjonariuszy opłaty rocznej z tytułu zrealizowanego obrotu paliwami ciekłymi w podwójnej wysokości za dany rok. Ponieważ do Izby dociera coraz więcej sygnałów o takich praktykach, poniżej postaramy się przybliżyć to zagadnienie i odpowiedzieć na najbardziej nurtujące Państwa pytania.

Gdzie tkwi problem? Otóż wedle sygnałów przedsiębiorców Urząd Regulacji Energetyki kieruje wezwania do uiszczenia opłaty rocznej za udzieloną koncesję do koncesjonariuszy, którzy w danym roku wystąpili o przedłużenie koncesji. Jeśli z jakiś względów koncesja nie została odnowiona czy też przedłużona, ale wyrobiona jako nowa i to przy zachowaniu ciągłości, wówczas URE żąda koncesyjnej opłaty rocznej za dany rok, dwa razy – raz za „starą” koncesję, a raz za „nową” koncesję.

Według naszych danych problem dotyczy głównie okresu 2010 i 2011, a przejawia się tym, że podmioty których koncesja wygasła np. w 2010 roku i w tym samy roku uzyskały nową koncesję są ponownie wzywane do ponownego uregulowania opłaty koncesyjnej.

Problem nie jest jednostkowy i nie dotyczy znikomych kwot. Opłaty koncesyjne wnosi się bowiem do marca każdego roku, a ich wysokość ustala się na podstawie obrotów z roku poprzedniego. A zatem w oparciu o obroty np. z 2010 roku koncesjonariusz – stacja paliw powinna, w świetle wykładni URE, zapłacić dwa razy opłatę koncesyjną w 2011 roku (za „starą” i „nową” koncesję).  

Takie stanowisko i wykładnia URE jest o tyle nie zrozumiała, że opłaty koncesyjne są naliczane na podstawie art. 34 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U.2012.1059, dalej jako PrEnerg), który stanowi, iż przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja, wnoszą coroczne opłaty do budżetu państwa, obciążające koszty ich działalności. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wysokość i sposób pobierania przez Prezesa URE tych opłat, z uwzględnieniem wysokości przychodów przedsiębiorstw energetycznych osiąganych z działalności objętej koncesją, a także kosztów regulacji.

Zgodnie z powyższym, kwestię naliczania opłat, zgodnie z art. 34 ust. 3 PrEnerg, doprecyzowuje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1998 roku w sprawie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki corocznych opłat wnoszonych przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja (Dz.U.1998.60.387, dalej jako Rozporządzenie). I dla rozstrzygnięcia omawianego problemu najistotniejsze wydają się przepisy §1 i §4 tego Rozporządzenia, które stanowią, iż wysokość corocznej opłaty, wnoszonej przez przedsiębiorstwo energetyczne, któremu została udzielona koncesja, zwanej dalej "opłatą", stanowi iloczyn przychodów przedsiębiorstwa energetycznego, uzyskanych ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie jego działalności objętej koncesją, osiągniętych w roku poprzedzającym ustalenie opłaty, oraz współczynników opłat (…).

1. Opłatę wnosi się w terminie do 31 marca każdego roku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. Przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji z urzędu, wnosi pierwszą opłatę w terminie do 30 dni od dnia wydania koncesji.
3. W terminie określonym w ust. 2 pierwszą opłatę wnosi także przedsiębiorstwo energetyczne, któremu udzielono koncesji na wniosek, jeżeli w roku poprzedzającym udzielenie koncesji uzyskało przychody ze sprzedaży produktów (wyrobów i usług) lub towarów w zakresie działalności objętej tą koncesją.

W naszej opinii wykładnia URE jest całkowicie sprzeczna z celem, jakiemu miała służyć regulacja i z literalnym brzmieniem przywołanych powyżej przepisów. Genezą powstania omawianych regulacji było objęcie działalności koncesjonowanej opłatą, która będzie naliczana jednorazowo na podstawie wartości przychodów, uzyskanych ze sprzedaży produktów objętych koncesją, a osiągniętych w roku poprzedzającym. Taka interpretacja byłaby zgodna z brzmieniem przepisów koncesyjnych, które mówią o konkretnej działalności, realizowanej w oparciu o konkretną koncesję.

Dotychczasowa praktyka URE potwierdzała powyższą interpretację tj. za lata 2010 – 2011 URE uznawało za prawidłowe wnoszenie jednej opłaty. Teraz, po pięciu latach URE zaczęło żądać kolejnych (drugich) opłat koncesyjnych wyliczonych w oparciu o te same podstawy. Trudno nie odnieść wrażenia, iż takie działanie to swoiste wykorzystywanie przez organ państwowy kruczków prawnych dla realizacji nieznanych nam celów.

Nie sposób pominąć w tym miejscu także i tego, że opłata koncesyjna, jako obciążenie publicznoprawne o charakterze daniny publicznoprawnej i regulujące ją przepisy muszą być interpretowane w sposób precyzyjny, a w razie wątpliwości wszelkie niejasności winny być rozstrzygane na korzyść podatnika, o czym URE zdaje się całkowicie zapominać.

W związku z powyższym Polska Izba Paliw Płynnych przedstawiając własną wykładnię i ocenę problemu, wystąpiła do Ministra Energii, Ministra Rozwoju oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, o zajęcie stanowiska i przedstawienie wyjaśnień z czego wynikają zmiany interpretacyjne wprowadzone przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w zakresie zasad naliczania rocznej opłaty koncesyjnej. Mamy nadzieję, że szybko otrzymamy interpretacje powyższych instytucji o czym będziemy Państwa informować na łamach kolejnych numerów Paliw Płynnych.

oprac. mec. Maksymilian Graś,  mec. Adam Toczyski

(art. arch. "Paliwa Płynne" nr 9/2016)